15 kwietnia miało miejsce czwarte spotkanie w ramach serii warsztatów dla dziennikarzy pt. „Fakty i mity o żywności i żywieniu”. Było to ostatnie z cyklu spotkań przygotowujących do Pierwszej Olimpiady Dziennikarzy i dotyczyło kwestii bezpieczeństwa i jakości żywności.

Organizatorami Olimpiady są: Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców, Federacja Konsumentów, Krajowa Izba Gospodarcza Przemysł Rozlewniczy oraz Portal „Zdrowa rodzina” przy wsparciu strategicznym Makro Cash & Carry. Patronat nad Olimpiadą objął Główny Inspektor Sanitarny Przemysław Biliński. Patronem honorowym warsztatów dotyczących bezpieczeństwa i jakości żywności był Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych – Stanisław Kowalczyk.

W trakcie warsztatów uczestnicy mieli niepowtarzalną okazję wyjaśnienia wszelkich wątpliwości z zakresu bezpieczeństwa i jakości żywności bezpośrednio z osobami odpowiedzialnymi za kierowanie najważniejszymi instytucjami działającymi w ramach urzędowej kontroli na rynku produktów żywnościowych – Głównym Inspektorem Sanitarnym oraz Głównym Inspektorem Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.

W pierwszej kolejności głos zabrał Minister Przemysław Biliński – Główny Inspektor Sanitarny, który w swoim wystąpieniu pt. Kto gwarantuje, a kto kontroluje bezpieczeństwo żywności w Polsce?, przedstawił obecnie obowiązujące wymagania w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa żywności znajdującej się w obrocie w kontekście działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ponadto Minister Biliński poruszył również kwestię odpowiedzialności producenta za produkt i związanych z tym sankcji karnych. Jak podkreślał Minister Biliński, „bezpieczeństwo żywności stanowi jeden z priorytetów polityki żywieniowej i zajmuje centralne miejsce w obszarze ochrony zdrowia publicznego. W Polsce problematykę bezpieczeństwa żywności reguluje ustawa z dnia 25 sierpnia 2006r o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U z 2006, Nr 171, poz. 1225, z późn. zm). Ustawa ma charakter ramowy, reguluje w sposób kompleksowy warunki konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa żywności na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego ,,od pola do stołu”.

Na poziomie Unii Europejskiej, ramowym aktem prawnym dotyczącym bezpieczeństwa żywności jest rozporządzenie nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 28 stycznia 2002 r., ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w sprawie bezpieczeństwa żywności. Zgodnie z naczelną zasadą zawartą w tym rozporządzeniu, środek spożywczy jest uznawany za niebezpieczny, gdy jest on szkodliwy dla zdrowia oraz nie nadaje się do spożycia przez ludzi. Środek taki nie może być wprowadzany na rynek. Jak podkreślał Minister Biliński, „jakość żywności obecnej na rynku może się różnić, jednakże każdy produkt żywnościowy dostępny w obrocie musi spełniać kryterium bezpieczeństwa”.

Ww. rozporządzenie ustanawia również nadrzędną zasadę zapewnienia bezpieczeństwa żywności, zgodnie z którą całkowita odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności spoczywa na przedsiębiorstwie sektora spożywczego. To przedsiębiorcy działający na rynku spożywczym zapewniają, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji, zgodność żywności z wymogami prawa żywnościowego i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów. W tym kontekście Minister Biliński podkreślał, że „organy urzędowej kontroli żywności nie ponoszą odpowiedzialności za bezpieczeństwo produktów. Organy te kontrolują jedynie przestrzeganie prawa przez wszystkich przedsiębiorców działających na rynku żywności”.

W dalszej kolejności głos zabrał Minister Stanisław Kowalczyk – Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, kierujący inspekcją sprawującą nadzór nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych w produkcji i obrocie, w tym wywożonych za granicę oraz przeprowadzającą w tym zakresie kontrole graniczne artykułów przywożonych spoza krajów UE. Jak podkreślał Minister Kowalczyk, „jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych oraz wymagania dotyczące prezentacji i oznakowania”. W szczególności, działaniom inspekcji podlegają produkty żywnościowe, dla których wymagania jakościowe regulują przepisy (są to przetwory mleczne, wyroby czekoladowe i kakaowe, miód, świeże owoce i warzywa, soki i nektary owocowe, dżemy i galaretki, ekstrakty kawy i cykorii, oliwa z oliwek czy napoje spirytusowe i wyroby winiarskie). W przypadku tych produktów IJHARS sprawdza w pierwszej kolejności zgodność produktów z obowiązującymi przepisami. Jednakże również produkty żywnościowe, dla których brak jest obligatoryjnych przepisów są poddawane kontroli (wędliny, pieczywo, makarony, napoje bezalkoholowe, przetwory zbożowe, wyroby garmażeryjne oraz przyprawy). W tym wypadku IJHAR-S sprawdza zgodność produktu z deklaracją producenta.

W dalszej kolejności Minister Kowalczyk mówił o regulacjach prawnych dotyczących żywności zafałszowanej, które zostały wprowadzone do polskiego prawa żywnościowego w 2008 r. Zgodnie ze słowami Ministra Kowalczyka, „Żywność zafałszowana to produkty o składzie niezgodnym z przepisami, w których dokonano zmian, aby ukryć ich rzeczywisty skład lub właściwości”. Przewidywane w przepisach sankcje karne za wprowadzanie do obrotu żywności zafałszowanej mogą osiągnąć wysokość do 10% przychodu za rok poprzedni (nie mniej niż 1 000 zł.), z kolei za wprowadzanie do obrotu żywności o niewłaściwej jakości handlowej – maksymalna wysokość kary to 5-krotność wartości uzyskanej korzyści majątkowej (nie mniej niż 500 zł.) Dotychczas opublikowano 247 decyzji dotyczących 120 przedsiębiorców fałszujących żywność Upublicznione informacje dotyczą głównie produktów zbożowych, przetworów mięsnych, makaronów i ryb. Jednakże jak podkreślał Minister Kowalczyk, „z przeprowadzanych dotychczas kontroli wynika, że zdecydowana większość żywności wprowadzanej do obrotu spełnia wymagania przewidziane w obowiązujących przepisach i jedynie pewna część producentów żywności narusza przepisy w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych”.

W związku z nadchodzącymi Świętami Wielkanocnymi, w części praktycznej uczestnicy warsztatów, pod kierunkiem Managera Centrum Szkoleniowego MAKRO HoReCa Center – Pana Grzegorza Kazubskiego, mieli możliwość przyrządzenia tradycyjnych potraw świątecznych – żurku oraz baby ziemniaczanej.