Warszawa, 23 sierpnia 2004

Stanowisko Stowarzyszenia „Polska Federacja Producentów Żywności”
odnośnie
projektu ustawy w sprawie handlu uprawnieniami do emisji

1. Ujęcie tematyki handlu emisjami CO2 i innych emisji (art. 1)

Zamierzeniem autorów ustawy było łączne uregulowanie mechanizmów handlu emisjami gazów cieplarnianych i innymi emisjami energetycznymi, nawiązując do dwóch dyrektyw unijnych – o handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (2003/87/WE) oraz o dużych źródłach energetycznych (2001/80/WE). Zdaniem PFPŻ istnieje kilka istotnych powodów, dla których wspólnotowy handel emisjami gazów cieplarnianych oraz krajowy system handlu SO2, NOx oraz pyłem powinny być uregulowane w odrębnych ustawach lub jednoznacznie rozgraniczonych przepisach:

• Interesy przedsiębiorców w tych dwóch obszarach są rozbieżne – handel gazami cieplarnianymi wprowadza polskie przedsiębiorstwa na rynek unijny w tym zakresie, a z racji posiadanej przez kraj nadwyżki uważa się, że polskie przedsiębiorstwa mogą mieć pozycję sprzedającego. Odmiennie jest z systemem handlu gazami SO2, NOx oraz pyłem, gdyż ten system we wspólnocie nie istnieje, będzie nasuwał istotne wątpliwości Komisji, co do swej zgodności z Traktatem Akcesyjnym, może spowodować opóźnienie we wprowadzeniu systemu wspólnotowego i narazić interesy uczestników tego systemu

• Wprowadzenie wspólnotowego systemu handlu emisjami jest obowiązkiem wynikającym z prawa wspólnotowego, brak aktu prawnego na dzień 1 stycznia 2005 będzie naruszeniem tego obowiązku. Traktowanie obu systemów handlu jako “transakcji wiązanej” może prowadzić do niewywiązania się w terminie z obowiązku wdrożenia systemu wspólnotowego.

• Oba systemy mają odmienną siatkę pojęciową, inne zadania i cele. Toteż projekt ustawy jest miejscami zgoła niezrozumiały, bowiem nie wiadomo, którego z systemów dotyczą poszczególne przepisy.

• Wspólnotowy system handlu emisjami jest, mimo wielu problemów prawnych, relatywnie prosty do wdrożenia, natomiast proponowany w projekcie system handlu gazami SO2, NOx i pyłami jest niejasny i wymaga doprecyzowania. W szczególności należy postulować, aby w ustawie została określona definicja instalacji podlegającej udziałowi w handlu krajowym.

2. Emisja zredukowana w przemyśle podlegającym konsolidacji (art.3 p. 3, art. 35-36)

W obecnej sytuacji konsolidacji wielu branż przemysłowych powinno być wyraźnie określone jak traktować emisję redukowaną w wyniku koncentracji produkcji w większych zakładach, które są wyposażone w niskoemisyjne technologie. Proponujemy nadać następujące brzmienie w art.3 p. 3c: “obniżenie wielkości emisji wskutek przejęcia produkcji z instalacji zlikwidowanej przez inne, istniejące lub nowe, instalacje” i zastosować zasady “poolingu”, tj. wspólnego rozliczania instalacji, podobnie jak w art. 35 i 36 oraz przenosić uprawnienia w zezwoleniach emisyjnych.

3. Zakres instalacji objętych handlem określony w ustawie (art. 6)

Analogicznie do załącznika 1 dyrektywy o handlu uprawnieniami 2003/87/WE polska ustawa powinna określać rodzaje instalacji podlegających przepisom, ponieważ wymaga tego precyzja określenia podmiotów objętych obowiązkiem ustawowym z chwilą wejścia w życie ustawy. Mając na uwadze dotychczasowe opóźnienia w wydawaniu rozporządzeń wykonawczych do ustaw z zakresu prawa ochrony środowiska, może się zdarzyć, że przepisy handlu uprawnieniami emisyjnymi będą “martwe” - bez określonych instalacji objętych tym mechanizmem. A to stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa planowania i prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.

4. Zasady korzystania z uprawnień emisyjnych (art. 27-37, 50-54)

Zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE, w unijnym systemie handlu uprawnienia powinny być przyznane na cały okres rozliczeniowy, bez podziału na lata wchodzące w okres rozliczeniowy. Ustawa zakłada w art. 27 przydział uprawnień na poszczególne lata, co nie jest wymagane i może obniżyć skuteczność i elastyczność systemu handlu w stosunku do innych krajów Wspólnoty Europejskiej.

Ponadto projekt ustawy nie zawiera zasad przyznawania uprawnień emisyjnych oraz nie ustosunkowuje wymagań redukcyjnych, zgodnie z art. 10 dyrektywy.

5. Opłata za przyznanie uprawnień emisyjnych (art. 30)

Ustawa wprowadza dodatkową opłatę za przydział uprawnień, naliczaną w zależności od wielkości uprawnionej emisji i obniżanej w zależności od emisji rzeczywistej. Uważamy, że proponowany sposób naliczania i rozliczania opłaty jest niepotrzebnie skomplikowany i w niektórych przypadkach może być nadmiernym obciążeniem finansowym dla przedsiębiorców. Proponujemy określenie opłaty za zezwolenia analogicznie do innych pozwoleń środowiskowych regulowanych ustawą prawo ochrony środowiska.

6. Niezależna weryfikacja wielkości emisji (art. 46)

Ustawa zakłada jednego weryfikatora sprawozdań o wielkości emisji i rozliczenia uprawnień u przedsiębiorców - mają to być właściwe miejscowo Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. W przypadku handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych dyrektywa 2003/87/WE zakłada znaczne więcej możliwości weryfikacji emisji. Weryfikatorzy muszą jedynie spełniać kryteria określone w załączniku 5 do dyrektywy. Duże organizacje certyfikacyjne i firmy konsultingowe przygotowują się do świadczenia usług weryfikacji, na podobnej zasadzie, na jakiej mają prawo do wykonywania dla przedsiębiorców niezależnych audytów i certyfikacji systemów zarządzania jakością ISO-EN. Uważamy, że propozycja ustawowa w sposób istotny odbiega od rozwiązań przyjętych we Wspólnocie Europejskiej i ogranicza wzajemną uznawalność uprawnień emisyjnych (art. 12 ust.2 dyrektywy), np. europejskie programy weryfikacji danych o emisji w dużych korporacjach z wykorzystaniem jednego weryfikatora. Proponujemy zmianę art. 46 ust. 3 poprzez wprowadzenie zapisu o akredytowanym weryfikatorze sprawozdań rocznych o emisji.

7. Terminy wdrożenia mechanizmu handlu uprawnieniami (art. 61-62)

Ustawa zakłada, że przedsiębiorcy objęci przepisami złożą wnioski o wydanie zezwoleń emisyjnych w ciągu dwóch miesięcy od wejścia w życie ustawy. Przepisy nie określają jednocześnie ostatecznego terminu uzyskania tych zezwoleń od organów ochrony środowiska. Proponujemy wprowadzenie terminu najpóźniej 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Pragnąc z góry podziękować za uwzględnienie naszych komentarzy, będę zobowiązany za przekazywanie nam informacji o dalszych pracach nad ustawą.

Z poważaniem

Andrzej Gantner
dyrektor generalny