Warszawa, 21 czerwca 2004

Stanowisko Stowarzyszenia “Polska Federacja Producentów Żywności”
odnośnie
okresu przejściowego na dostosowanie się Polski do wymogów znowelizowanej dyrektywy 94/62/EC w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych

Stowarzyszenie “Polska Federacja Producentów Żywności” postuluje podjęcie działań mających na celu zastosowanie 6-letniego okresu przejściowego, do 2014 roku, na dostosowanie się Polski do wymogów znowelizowanej dyrektywy 94/62/EC w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych.

Postulat PFPŻ wynika z następujących przesłanek:

1. Zadania wynikające z obecnie obowiązującej dyrektywy 94/62/EC zostały wprowadzone do polskiego ustawodawstwa z dużym opóźnieniem, a obowiązki nałożone na przedsiębiorców funkcjonują dopiero od stycznia 2002 r., podczas gdy kraje unijnej piętnastki rozpoczęły wprowadzanie systemów gospodarowania odpadami opakowaniowymi w 1996 roku. Oznacza to, że na wykonanie obowiązków wynikających ze znowelizowanej dyrektywy miały 13 lat (1996-2008), a Grecja, Portugalia i Irlandia aż 15 lat (1996-2010). Okres dostosowania dla Polski to, przy proponowanym okresie przejściowym, tylko 11 lat (2002-2014).

2. Nowe kraje członkowskie (z wyjątkiem Estonii) poprosiły o przyznanie okresu przejściowego wprowadzania znowelizowanej dyrektywy 94/62. Uważamy, iż długość okresu przejściowego powinna być podyktowana stopniem zaawansowania wprowadzanego systemu gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w poszczególnych krajach. W Czechach system funkcjonuje od kilku lat, natomiast w sąsiedniej Słowacji jest on w początkowym okresie wprowadzania. Należy podkreślić, iż ten sam argument, który był wykorzystany przez państwa “piętnastki” przy występowaniu o derogację na wprowadzenie dyrektywy tj. rozproszone osadnictwo wiejskie, utrudniające i podrażające budowę systemu selektywnej zbiórki, może być wykorzystany również przez rząd Polski (30% ludności w Polsce mieszka na wsi lub w małych miastach).

3. Rzeczywiste dane na temat kosztów wprowadzenia znowelizowanej dyrektywy nie są dostępne w większości nowych krajów członkowskich, dlatego też w pełni uzasadnione wydaje się stwierdzenie Europejskiego Stowarzyszenia na Rzecz Opakowań i Ochrony Środowiska (European Organization for Packaging and Environment), iż rok 2008 lub 2012 jako data dojścia do wymaganych poziomów recyklingu i odzysku dla poszczególnych grup odpadów opakowaniowych jest nieosiągalna, a oświadczenia krajów, które wyraziły taką możliwość nie są poparte dogłębną analizą zdolności tych krajów do rozbudowy odpowiedniego systemu. Brak nowoczesnej infrastruktury przetwarzania odpadów, w szczególności spalarni, oznacza, iż większość zakładanego poziomu odzysku (60%) będzie musiała być osiągnięta poprzez recykling, co jest przedsięwzięciem bardzo kosztownym i ekologicznie nieefektywnym.

4. Proponowany wspólny termin osiągnięcia wymaganych poziomów dla wszystkich krajów akcesyjnych spowoduje nierównomierny wzrost wydatków poszczególnych państw oraz zróżnicowane obciążenie przedsiębiorców w poszczególnych krajach, co będzie miało negatywny wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw w krajach o słabiej rozwiniętym systemie gospodarki odpadami opakowaniowymi.

5. Koszty związane z odzyskiem i recyklingiem opakowań mają bezpośredni charakter społeczny, tj. przekładają się na ceny płacone przez konsumentów. Obecny stan polskiej gospodarki, charakteryzujący się niskim stopniem wzrostu gospodarczego oraz bardzo niskim poziomem dochodu narodowego na głowę mieszkańca – około 7.800 euro (w porównaniu z innymi krajami członkowskimi UE – najniższy w Grecji –15.100 euro) nie pozwala na nakładanie nowych znaczących ciężarów finansowych. Tak więc zasada zrównoważonego rozwoju ma szczególne uzasadnienie w tym przypadku i nie pozawala ona na przyspieszanie procesu wdrażania wysokich poziomów odzysku i recyklingu.

6. Jednym z najważniejszych czynników ograniczających szybki wzrost odzysku odpadów jest znaczący brak infrastruktury ich zagospodarowania. Odnosi się to zarówno do niewykonywania przez przeważającą część polskich gmin selektywnej zbiórki odpadów, jak i braku stosownych instalacji/obiektów do sortowania odpadów. Okres przejściowy do 2014 roku pozwoli Polsce na odrobienie zapóźnień.

7. W Polsce, istnieje tylko jedna nowoczesna spalarnia odpadów komunalnych z odzyskiem energii. Stąd też wszystkie wskaźniki dotyczące odzysku w zasadzie oznaczają w polskich warunkach wyłącznie recykling, który z natury rzeczy jest bardziej skomplikowany i kosztowny. Proces budowy systemu spalarni odpadów wymaga czasu i dużych nakładów finansowych.

8. Wobec widocznego nacisku na szybki rozwój systemów ochrony powietrza i wód (raport ECOTEC) w Polsce, nie jest możliwe, ze względów finansowych, równoczesne szybkie budowanie systemu ochrony ziemi. Wydaje się, że ustanowienie ochrony wód i powietrza jako zadań priorytetowych jest wysoce zasadne, szczególnie z uwagi na fakt zdolności przemieszczania się tych zanieczyszczeń, również w skali międzynarodowej. Tym bardziej należy skoncentrować ograniczone środki na tych programach. Zatem uzasadnione ekonomicznie są okresy przejściowe dla systemów zagospodarowywania odpadów stałych.

W związku z powyższą argumentacją uprzejmie proszę Pana Ministra o podjęcie stosownych działań