Rządowy projekt ustawy trafił do Sejmu 25 lipca, a pierwsze czytanie odbyło się 14 września. Powołana została podkomisja. Posłowie wnieśli do projektu siedem poprawek, głównie o charakterze doprecyzowującym. Drugie czytanie odbyło się 15 listopada br. Wniesione wówczas poprawki nie zyskały akceptacji sejmowych komisji rolnictwa oraz gospodarki.

Resort rolnictwa przygotował ustawę pod wpływem licznych skarg producentów z różnych branż - m.in. mleczarskiej i mięsnej - o wykorzystywanie swojej przewagi przez duże sieci handlowe. Dyktowały one ceny, często proponując tak niskie, że nie pozwalały na uzyskanie zysku przez dostawców.

Ponadto, sieci handlowe nakładały na dostawców wiele opłat dodatkowych, takich jak m.in. za powierzchnię ekspozycyjną i sprzedażową, za usługi reklamowe, za przeprowadzenie akcji okolicznościowej, za przekazywanie informacji o sprzedaży wyrobów w poszczególnych placówkach handlowych, z tytułu otwarcia nowej placówki nabywcy. Dostawcy żywności narzekali, że sieci handlowe narzucały im wzory umów, bez możliwości negocjowania ich treści. Umowy te jednostronnie zrywano, a terminy płatności za dostarczone towary - wydłużano.

Ustawa upoważnia Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) do wszczynania postępowania zarówno z urzędu, jak również na skutek wniosku złożonego na piśmie przez przedsiębiorców. Kara może sięgnąć 3 proc. obrotu firmy osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli choćby nieumyślnie dopuścił się on naruszenia zakazu nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej.

Ustawa określa, że przepisy stosuje się, jeżeli łączna wartość obrotów (w roku wszczęcia postępowania) między nabywcami i dostawcami produktów przekracza 50 tys. zł w roku oraz obrót dostawcy lub nabywcy (w roku poprzedzającym postępowanie), który stosował przewagę kontraktową, przekroczył 100 mln zł.

Wszczęcie postępowania może być poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym, które nie może trwać dłużej niż cztery miesiące (a wyjątkowo - pięć). Kontrolerzy mogą żądać udostępnienia dokumentów i mogą wejść do budynków i lokali. Za uchylanie się od udzielenia informacji lub za utrudnienie w jej pozyskaniu UOKiK może nałożyć karę do równowartości 50 tys. euro. Pieniądze pochodzące z kar mają trafiać do budżetu państwa.

Przepisy ustawy nie dotyczą sytuacji, kiedy dostawca zbywa produkty rolne spółdzielni, której jest członkiem, a także, kiedy dostawca, będący członkiem grupy producenckiej, sprzedaje produkty rolne tej grupie, do której należy.

Większość przepisów ustawy ma wejść w życie po sześciu miesiącach od ogłoszenia.

PAP