Inspektorzy podczas kontroli tego asortymentu wzięli pod uwagę ogólne przepisy dotyczące jakości handlowej żywności oraz zweryfikowali kontrolowane towary pod względem deklaracji.

Produktami priorytetowymi były: mąki, kasze, płatki ze zbóż.

W I kw. 2024 r. skontrolowano 73 podmioty produkujące i konfekcjonujące przetwory zbożowe w całej Polsce, w tym 3 podmioty wprowadzające do obrotu produkty ekologiczne.

Jakość kontrolowanych towarów kwestionowano u 26 producentów (35,6%).

Cechy organoleptyczne

Kontrolą objęto 47 partii o masie 391 t, nie kwestionując ich w tym zakresie.

Cechy fizykochemiczne

Kontrolą objęto 131 partii przetworów zbożowych o masie 694 t. Nieprawidłowości wykazano w 14 partiach (10,7%). 

Przeprowadzone badania laboratoryjne wykazały niespełnienie deklarowanych poziomów parametrów takich jak:

• zawartość błonnika, białka i tłuszczu w odniesieniu do zamieszczonych informacji w tabelach wartości odżywczej,
• popiołu, soli, liczby opadania i wilgotności w porównaniu do poziomów deklarowanych przez producentów w dokumentacji zakładowej odnoszącej się do danego produktu.  

Na podstawie przeprowadzonych badań laboratoryjnych nie kwestionowano parametrów fizykochemicznych ekologicznych produktów.

Znakowanie

W zakresie znakowania sprawdzono 163 partie przetworów zbożowych o masie 954 t, z czego zakwestionowano 34 partie (20,9%).  

Stwierdzono m. in.:

• Podanie w oznakowaniu kaszy jęczmiennej informacji o możliwej obecności glutenu, podczas gdy jęczmień jest składnikiem alergennym zawierającym gluten.
• Pominięcie w nazwie kaszy pęczak informacji o składniku alergennym jakim jest zboże, z którego została wyprodukowana, tj. określenia „jęczmienna”.
• Zamieszczenie na opakowaniu informacji „organiczna”, sugerującej produkt ekologiczny, podczas gdy faktycznie towar ten nie posiadał takich właściwości, jak również producent nie posiadał certyfikatu potwierdzającego ekologiczną metodę produkcji.
• Brak warunków przechowywania i instrukcji użycia (przygotowania).
• Zamieszczenie informacji o masie netto i dacie przydatności do spożycia na etykietach w sposób nieczytelny.
• Podanie w informacji o wartości odżywczej niewłaściwych zawartości składników odżywczych w odniesieniu do poziomu stwierdzonego na podstawie badań laboratoryjnych.
• Wskazanie niewłaściwego typu mąki pszennej, podano typ 650, natomiast zawartość popiołu ogólnego oznaczona w laboratorium wskazywała na niższy typ mąki.
• Zamieszczenie informacji: „Produkt (…) uzyskany z przemiału wysokogatunkowej pszenicy niemodyfikowanej genetycznie”, sugerującej że produkt jest wolny od GMO, podczas gdy w UE nie są dopuszczone modyfikacje pszenicy.

Dodatkowo podczas kontroli sprawdzono jakość surowców stosowanych w procesie produkcji przetworów zbożowych. Badaniom laboratoryjnym poddano 64 partie surowców (pszenicy, żyta, owsa, jęczmienia, prosa, gryki i płatków pszennych), o łącznej masie 22 351 t. Nieprawidłowości stwierdzono odnośnie niespełna 10% skontrolowanych surowców.

Nieprawidłowości dotyczyły m. in: obecności szkodników oraz wyższej, w porównaniu z poziomem określonym w umowie, wilgotności.   

Inspektorzy stwierdzili również wprowadzanie do obrotu produktów przeterminowanych przez 1 ze skontrolowanych zakładów.  

Podczas kontroli stanu pomieszczeń i warunków przechowywania w 1 podmiocie, w magazynie wyrobu gotowego stwierdzono niższą temperaturę w stosunku do wymagań zawartych w dokumentacji zakładowej, tj. temperatura wynosiła +2,2˚C, zamiast od 5 do 25 ˚C.

Zastosowane sankcje

W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości, na podstawie przepisów ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, inspektorzy wydali 7 decyzji administracyjnych nakładających kary pieniężne, 12 decyzji nakazujących prawidłowe oznakowanie, 4 decyzje zakazujące wprowadzenie do obrotu, 4 decyzje w związku z odstąpieniem od wymierzenia kary pieniężnej ze względu na niską szkodliwość czynu, 1 decyzję nakazującą zniszczenie.

Dodatkowo nałożyli 9 mandatów karnych oraz wydali 14 zaleceń pokontrolnych.

Z uwagi na niezakończone postępowania administracyjne oraz trwające procedury odwoławcze, ostateczna liczba i wielkość zastosowanych sankcji może ulec zmianie.

Konsumencie pamiętaj!

W UE w przypadku zbóż dopuszczone są wyłącznie modyfikacje genetyczne kukurydzy, a nie pszenicy. Zatem informacje o braku GMO w przypadku produktów uzyskanych z innych zbóż nie są dozwolone.

W przepisach jest lista składników alergennych, które muszą być w szczególny sposób podkreślone w oznakowaniu jeśli znajdują się w danym produkcie. Należą do nich. m. in.: zboża zawierające gluten.

Przeterminowany towar nie może być wprowadzony do obrotu.

Źródło: IJHARS