Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska na dzisiejszym spotkaniu w Nairobi postanowiło rozpocząć negocjacje dotyczące wiążącego prawnie światowego porozumienia w sprawie zanieczyszczenia plastikiem. Unijna dyplomacja odegrała kluczową rolę w zapewnieniu poparcia dla porozumienia, chroniącego różnorodność biologiczną i środowisko, wśród społeczności międzynarodowej, której przedstawiciele spotkali się w Nairobi.

Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu Frans Timmermans powiedział: Optymizmem napawa fakt, że społeczność międzynarodowa jest zjednoczona w obliczu kryzysu. Od czasu przedstawienia europejskiej strategii w zakresie tworzyw sztucznych w 2018 r. Unia Europejska jest siłą napędową w walce z zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi. Będziemy nadal zdecydowanie wspierać ambitne działania w skali światowej, ponieważ walka z kryzysem klimatycznym i kryzysem bioróżnorodności wymaga udziału nas wszystkich. 

Na spotkaniu komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius powiedział o porozumieniu: Co roku do mórz i oceanów trafia 11 mln ton tworzyw sztucznych. Bez skutecznych działań międzynarodowych w ciągu kolejnych 20 lat ta liczba będzie trzy razy większa. Cieszę się zatem, że dzięki wsparciu ze strony UE światowa społeczność zintensyfikowała dziś walkę z zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi. Będziemy aktywnie uczestniczyć w dyskusji na temat wiążącego prawnie porozumienia uwzględniającego wszystkie etapy cyklu życia tworzyw sztucznych, od projektowania produktów po gospodarkę odpadami. 

Planowane porozumienie ma uzupełnić luki, których nie da się wypełnić za pomocą istniejących inicjatyw i porozumień, zwłaszcza na etapach projektowania i produkcji w cyklu życia tworzyw sztucznych. Usprawni też działania wszystkich zainteresowanych na rzecz osiągnięcia wspólnego celu, jakim jest wyeliminowanie wycieku tworzyw sztucznych do środowiska. UE od lat prowadzi szeroko zakrojone działania informacyjne, współpracuje z partnerami i buduje poparcie dla prawnie wiążącego globalnego porozumienia w sprawie tworzyw sztucznych. UE odegrała kluczową rolę w tworzeniu koalicji państw, które podjęły działania na rzecz decyzji przyjętej dzisiaj w Nairobi. 

Najważniejsze etapy globalnego porozumienia w sprawie tworzyw sztucznych 

W Europejskim Zielonym Ładzie i planie działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym UE podkreśliła, że nowe prawnie wiążące globalne porozumienie musi być oparte na podejściu zgodnym z zasadami obiegu zamkniętego i cyklu życia produktu. Rozwiązaniem jest zapobieganie powstawaniu odpadów plastikowych, odpowiednie projektowanie i produkcja, zasobooszczędne wykorzystywanie plastiku, oraz należyta gospodarka odpadami plastikowymi. Na spotkaniu w Nairobi komisarz Virginijus Sinkevičius opowiedział się za tym, by takie podejście traktować jako globalny priorytet.

UE i należące do niej kraje uważają, że globalny instrument musi wspierać działania na szczeblu krajowym, regionalnym i globalnym, a w szczególności umożliwiać państwom przyjmowanie polityki wdrażania zgodnie z uwarunkowaniami krajowymi, przy jednoczesnym zastosowaniu podejścia opartego na obiegu zamkniętym w odniesieniu do tworzyw sztucznych.

W planowanym porozumieniu można by dokładniej określić potrzebę ustanowienia norm i wymiernych celów oraz wzmocnić monitorowanie zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi, w tym zanieczyszczenia mórz, oraz ocenę jego wpływu na wszystkie aspekty środowiska. Umożliwiłoby to dostosowanie środków, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym.

Kolejne działania

W decyzji upoważniono międzyrządowy komitet negocjacyjny do zorganizowania pierwszej sesji w drugiej połowie 2022 r. i określono ambitny cel zakończenia negocjacji do 2024 r. UE będzie nadal współpracować ze swoimi sojusznikami i innymi partnerami w celu szybkiego zakończenia negocjacji.

Kontekst

Tworzywa sztuczne mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i środowiska, jeżeli nie są właściwie przetwarzane. Co roku na świecie powstaje około 300 mln ton odpadów plastikowych. To mniej więcej tyle, ile ważyliby razem wszyscy ludzie żyjący na Ziemi. Tylko 9 proc. tych odpadów poddaje się recyklingowi. Pozostała część zalega na składowiskach lub trafia do środowiska naturalnego. Z czasem powstają mikrodrobiny plastiku, które uwalniają kolejne zanieczyszczenia do łańcucha żywnościowego ludzi, systemu wodnego i powietrza.

Nawet biorąc pod uwagę wszystkie zobowiązania i działania podejmowanie obecnie przez kraje i regiony, jeśli nic nie zmienimy w naszym postępowaniu, do 2040 r. uda nam się ograniczyć napływ plastiku do oceanów o zaledwie 7 proc. rocznie.

Choć cały świat doskonale zdaje sobie sprawę z powagi sytuacji, nie istnieje żadne konkretne porozumienie międzynarodowe dotyczące zapobiegania zanieczyszczeniu plastikami w całym ich cyklu życia. Brak takich uzgodnień w skali światowej uniemożliwia poszczególnym krajom wykorzystanie skutecznych środków, zwłaszcza takich, które mają wpływ na handel lub są związane z normami dotyczącymi produktów. 

Dodatkowe informacje>>