Pierwszego dnia posiedzenia
ministrowie zaakceptowali kompromisowe ustalenia w zakresie reformy WPR
na lata 2023-2027. Ustalenia te są wynikiem trójstronnych negocjacji
pomiędzy Radą UE, Komisją Europejską oraz Parlamentem Europejskim.
Ponad trzy lata prowadzone były prace
nad pakietem legislacyjnym WPR, w skład którego wchodzą rozporządzenia: o
strategicznych planach WPR, o finansowaniu WPR, zarządzaniu nią i jej
monitorowaniu (tzw. rozporządzenie horyzontalne) oraz o wspólnej
organizacji rynków produktów rolnych.
Polska od początku wielomiesięcznego procesu negocjacji jasno przedstawiała swoje oczekiwania i propozycje.
Osiągnięcie wspólnego stanowiska nie było proste, szczególnie biorąc
pod uwagę fakt, że WPR przechodzi gruntowną reformę. Od początku prac
nad reformą stanowisko Polski jednoznacznie wskazywało, że w
proponowanych rozwiązaniach należy: uwzględniać indywidualne potrzeby i
oczekiwania państw członkowskich, skoncentrować się na osiąganiu
głównych celów wspólnej polityki rolnej oraz dążyć do dalszego
upraszczania WPR. Podkreślano także, że tempo prac nad kompromisem nie
może odbywać się kosztem jakości wypracowanych rozwiązań. Ostatecznie
udało się wypracować wspólne dla wszystkich państw członkowskich, ale
także dla pozostałych współlegislatorów, stanowisko.
Osiągnięte porozumienie, choć nie
uwzględnia wszystkich naszych postulatów, w końcowej formie zawiera
wiele rozstrzygnięć korzystnych dla Polski.
Końcowe ustalenia uwzględniające stanowisko prezentowane przez Polskę dotyczące reformy WPR na lata 2023-2027
- Transfer środków między filarami WPR – przyjęty kompromis umożliwia przesunięcie do 30% środków z II filara WPR do I filara WPR;
- Definicja aktywnego rolnika – rolnicy otrzymujący wsparcie bezpośrednie do wysokości 5 tys. EUR będą mogli zostać automatycznie uznani za aktywnych;
- Limit wydatków na płatności związane z produkcją
– zadowoleni jesteśmy z ustaleń w sprawie poziomu finansowania
płatności związanych z produkcją, tj. 13% +2% na wsparcie do roślin
wysokobiałkowych, choć powiazanie tego wsparcia z ramową dyrektywą wodną
jest nieuzasadnione;
- Płatność redystrybucyjna i płatność dla młodego rolnika –
pozytywnie należy ocenić kompromis dotyczący płatności redystrybucyjnej
i płatności dla młodego rolnika. Zaproponowane przepisy pozostawiają
państwom członkowskim wystarczającą elastyczność, co umożliwi
zapewnienie odpowiedniego wsparcia dla gospodarstw rodzinnych i zmian
pokoleniowych z uwzględnieniem lokalnych potrzeb i specyfiki;
- Przejściowe wsparcie krajowe – będzie utrzymane na kolejne lata i możliwa będzie aktualizacja okresu referencyjnego dla przyznawania tego wsparcia;
- Limit wydatków środowiskowych w II filarze
– poziom wydatków środowiskowych II filara WPR był dla Polski istotną
kwestią. Parlament proponował limit na poziomie 37%. Ostatecznie nie
przekroczy 35%. Dodatkowo do limitu wydatków na środowisko w 50% będzie
wliczane wsparcie dla gospodarstw położonych na obszarach ONW. Procent
ten został podwyższony w stosunku do wyjściowej propozycji KE o 10
punktów procentowych;
- Normy GAEC – pozytywnie oceniamy stosowanie derogacji od stosowania normy GAEC 9 oraz GAEC 8 w gospodarstwach do 10 ha gruntów ornych;
- Kwestie handlowe i sektor cukru
– z zadowoleniem odnotowujemy, że częścią kompromisu są wspólne
oświadczenia Rady, Parlamentu i Komisji w sprawach handlowych i w
sprawie sektora cukru. Polska opowiadała się za wzmocnieniem siatki
bezpieczeństwa i ochrony przed importem z krajów trzecich, i te
oświadczenia wychodzą naprzeciw naszym oczekiwaniom;
- Rezerwa rolna –
pozytywnie oceniamy przyjęte rozstrzygnięcia dot. rezerwy rolnej, które
zgodne są z ustaleniami dot. wieloletnich ram finansowych na lata
2021-2027; Kwota rezerwy będzie wynosiła 450 mln euro rocznie, w 2023 r.
nie będzie zwrotu dla rolników z tytułu dyscypliny finansowej za rok
2022, a niewykorzystane środki zostaną przeznaczone na rezerwę rolną. Z
dyscypliny finansowej wyłączeni będą rolnicy otrzymujący do 2 000 zł
euro płatności bezpośrednich. Dyscyplina finansowana ma być stosowana
dopiero po wyczerpaniu innych źródeł budżetowych.
Końcowe ustalenia dotyczące reformy WPR na lata 2023-2027, które Polska ocenia krytycznie
- Dostosowanie planów strategicznych do Zielonego Ładu –
zapisy dotyczące uwzględniania w planach strategicznych Zielonego Ładu
co prawda nie odwołują się do skwantyfikowanych celów strategii „Od pola
do stołu” oraz Bioróżnorodności ale będą wymagały dostosowania już
przyjętych planów strategicznych do celów ww. strategii po roku 2025;
- Norma GAEC 9 – nie
zadawala nas kompromis odnośnie wdrożenia tej normy. Ustalenie
obowiązkowego odsetka gruntów ornych tylko na obszary nieprodukcyjne
może prowadzić do konieczności wyłączenia części gruntów rolnych z
produkcji;
- Warunkowość społeczna – Polska była przeciwna bardzo ambitnym propozycjom Parlamentu w zakresie powiązania wsparcia WPR z przestrzeganiem prawa pracy
w ramach warunkowości społecznej. Kompromis wprowadza uproszczone
podejście, które wdrożone będzie od 2025 r. i będzie w dużej mierze
oparte o istniejące rozwiązania krajowe.
Źródło: MRiRW
