Raport NIZP-PZH „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2020”Najważniejszym spostrzeżeniem płynącym z opracowania jest zauważalne w ostatnich latach zahamowanie wieloletniego trendu poprawy stanu zdrowia ludności polskiej, mierzonego spadkiem współczynnika zgonów z przyczyn możliwych do uniknięcia oraz długością życia.Według Raportu NIZP-PZH społeczno-demograficzna sytuacja
w Polsce będzie się niekorzystnie zmieniała w najbliższych latach w
związku ze starzeniem się społeczeństwa, co znajdzie odbicie w wielu
wskaźnikach zdrowotnych. Niewątpliwie korzystnym dla zdrowia populacji
zjawiskiem jest zmniejszanie się zagrożenia ubóstwem i stosunkowo niska stopa
bezrobocia. Jednak istotnym zagrożeniem dla zdrowia są cały czas powszechne,
niekorzystne zachowania zdrowotne, jak również zbyt wysoki poziom
zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.
Wyniki
ostatniego badania GBD 2019 (Global Burden of Disease Study) pokazały, że
spośród modyfikowalnych czynników związanych z zachowaniami zdrowotnymi za
utracone lata życia w zdrowiu Polaków odpowiada w największym stopniu palenie tytoniu, nadwaga i otyłość oraz
wysokie ciśnienie tętnicze. Natomiast chorobami, które
zabierają najwięcej zdrowia Polakom są: choroba niedokrwienna serca, rak płuc, ból dolnej partii
pleców i udar mózgu. Wydawało się, że choroby zakaźne są w
miarę opanowanym problem zdrowia ludności Polski, ale obecna pandemia COVID-19
w sposób zasadniczy zmienia ten obraz.
Sposób żywienia i stanu odżywienia Polaków:
- Analizowane
dane pochodzące z badań budżetów gospodarstw domowych wskazują, że w
latach 2010-2018 odnotowano istotne zmiany dotyczące sposobu żywienia
Polaków. W okresie tym spadło spożycie większości produktów żywnościowych
(produktów zbożowych, ziemniaków, warzyw, mięsa i przetworów, tłuszczów,
mleka i napojów mlecznych, jaj, cukru), co wpłynęło na zmniejszenie
wartości energetycznej diety i zawartości w niej ważnych składników,
takich jak m.in. błonnik i witamina C.
- Dane
z budżetów gospodarstw domowych pozwoliły jednocześnie na stwierdzenie, że
w tym okresie Polacy spożywali zbyt małe ilości warzyw i owoców i zbyt
dużo mięsa czerwonego i przetworzonych produktów mięsnych w
porównaniu do zaleceń. Ponadto stwierdzono, że w ich dietach za
duży był udział energii z tłuszczu, w tym z kwasów tłuszczowych
nasyconych, a mało energii wnosiły węglowodany.
- Dane
z piśmiennictwa dotyczące badań indywidualnego spożycia żywności
umożliwiły uzupełnienie oceny sposobu żywienia Polaków w odniesieniu do
norm żywienia i zaleceń. Wyniki tych badań wskazują, że dieta części osób,
zwłaszcza kobiet, nie pokrywała zapotrzebowania organizmu na energię. Od
zaleceń odbiegała struktura pochodzenia energii z makroskładników, zbyt
dużo dostarczał jej tłuszcz, zwłaszcza kwasy tłuszczowe nasycone, a
stosunkowo małe ilości energii pochodziły z węglowodanów, szczególnie w
dietach osób dorosłych.
- W
pożywieniu Polaków stwierdzano niedobory niektórych składników
mineralnych i witamin, zwłaszcza wapnia, magnezu, potasu, witamin D i
C, folianów, a w przypadku dzieci i młodzieży również żelaza.
Jednocześnie nadmierna była zawartość sodu w diecie.
- Dane
o spożyciu nie wskazywały, żeby wartość energetyczna większości Polaków
przekraczała zalecenia, jednak poważnym problemem stało się duże
rozpowszechnienie nadwagi i otyłości, co wykazała ocena stanu
odżywienia dokonana na podstawie najnowszych badań własnych
przeprowadzonych w ramach projekt EU-Menu przy wsparciu EFSA. Nadmierna
masa ciała dotyczyła przede wszystkim osób dorosłych i częściej
występowała u mężczyzn niż u kobiet. Jednak również w populacji dzieci i
młodzieży skala tego zjawiska była niepokojąca. Niedobór masy ciała
wśród osób dorosłych nie występował często, dotyczył jednak znaczącej
grupy dzieci i młodzieży, a nawet niemowląt.
Aktywność fizyczna Polaków: - Bardzo niepokojącym jest, że jedynie co trzeci Polak
regularnie uprawia sport lub podejmuje rekreacyjną aktywność fizyczną w sezonie
wiosenno-letnim lub jesiennym. Aż 70% mężczyzn i 64% kobiet nie praktykuje
takich form ruchu.
- Ponadto, zaledwie 20% chłopców i 15% dziewcząt w wieku 11-16 lat
utrzymuje poziom aktywności zalecany przez WHO dla prawidłowego rozwoju i
zachowania zdrowia; w ostatnich latach nastąpił silny spadek
aktywności fizycznej uczniów.
- W okresie pandemii 34% mieszkańców naszego kraju
zmniejszyło swoją aktywność fizyczną – mężczyźni
częściej niż kobiety (39% vs 30%). Najczęściej ograniczali ruch mężczyźni w
wieku 45-64 lata i kobiety w wieku 20-44 lata. Jednocześnie 18%
mężczyzn i 17% kobiet zwiększyło swoją aktywność fizyczną – ich odsetek malał
z wiekiem od 26% w kategorii 20-44 lata do 6% w grupie 65+.
Program „Trzymaj Formę!":
W celu zachęcenia uczniów i ich rodzin do prowadzenia aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety przez PFPŻ ZP we współpracy z Głównym Inspektoratem Sanitarny realizowany jest Program „Trzymaj Formę!". Więcej informacji o projekcie znajduje się na stronie: Trzymaj formę!
pełna lista aktualności
|