Według Komisji
Europejskiej „Nowy ład dla konsumentów” ma oznaczać:
1. Wzmocnienie praw
konsumentów w internecie
· Większa przejrzystość na rynkach
internetowych – w przypadku zakupów przez internet
konsumenci będą musieli być jasno informowani o tym, czy kupują produkty lub
usługi od przedsiębiorstwa czy też od osoby prywatnej, tak aby wiedzieli, że są
chronieni przez prawa konsumenckie w przypadku wystąpienia jakichkolwiek
problemów.
· Większa przejrzystość w zakresie wyników
wyszukiwania na platformach internetowych –
w przypadku wyszukiwania w internecie konsumenci będą wyraźnie informowani, gdy
wynik wyszukiwania został opłacony przez przedsiębiorstwo. Internetowe
platformy handlowe będą musiały informować konsumentów o głównych parametrach
określających ranking wyników. Nowe prawa konsumenckie w
odniesieniu do „bezpłatnych” usług cyfrowych –
płacąc za usługę cyfrową, konsumenci korzystają z pewnych praw do informacji i
mają 14 dni na anulowanie umowy (prawo do odstąpienia od umowy). W nowym ładzie
dla konsumentów prawo to obejmie teraz również „bezpłatne” usługi cyfrowe, w
odniesieniu do których konsumenci dostarczają swoich danych osobowych, lecz nie
płacą pieniędzmi. Przykładowo znajdzie to zastosowanie w odniesieniu do usług
przechowywania w chmurze, mediów społecznościowych lub kont poczty
elektronicznej.
2. Zapewnienie
konsumentom narzędzi umożliwiających wykonywanie ich praw i uzyskanie
odszkodowania
· Powództwa przedstawicielskie, w
europejskim stylu – w ramach nowego ładu dla
konsumentów upoważnione podmioty, takie jak organizacje konsumenckie, będą
miały możliwość dochodzenia roszczeń, takich jak odszkodowanie, wymiana lub
naprawa, w imieniu grupy konsumentów, którzy zostali poszkodowani w wyniku
nielegalnych praktyk handlowych. W niektórych państwach członkowskich
konsumenci mają już możliwość wszczęcia powództwa zbiorowego w sądach, ale
obecnie możliwość ta zostanie wprowadzona we wszystkich państwach UE.
Przykładowo, w
sytuacji podobnej do „dieselgate”, ofiary nieuczciwych praktyk handlowych,
takich jak wprowadzająca w błąd reklama producentów samochodów, którzy nie
przestrzegają unijnych ram regulacyjnych dotyczących homologacji pojazdów czy
przepisów w dziedzinie ochrony środowiska, będą mogły zbiorowo ubiegać się o
odszkodowanie w drodze powództwa przedstawicielskiego na mocy nowej dyrektywy.
Unijne prawo dotychczas nie przewidywało takiego zbiorowego dochodzenia
roszczeń.
Model ten ma solidne
zabezpieczenia oraz wyraźnie różni się od powództw zbiorowych wszczynanych w
USA. Powództwa przedstawicielskie nie będą dostępne dla kancelarii prawnych,
lecz wyłącznie dla podmiotów niekomercyjnych – na przykład organizacji
konsumenckich – spełniających ścisłe kryteria kwalifikowalności i
monitorowanych przez organy publiczne. Ten nowy system zagwarantuje europejskim
konsumentom pełne korzystanie z praw i możliwości uzyskania odszkodowania, a
jednocześnie pozwoli uniknąć ryzyka nadużywania drogi sądowej lub nieuzasadnionych
sporów sądowych.
· Skuteczniejsza ochrona przed nieuczciwymi
praktykami handlowymi – nowy ład zapewni konsumentom we
wszystkich państwach członkowskich prawo do złożenia wniosku o indywidualne
środki zaradcze (np. rekompensatę finansową lub odstąpienie od umowy), w
przypadku gdy będą ofiarami nieuczciwych praktyk handlowych, takich jak
agresywny lub wprowadzający w błąd marketing. Ochrona ta jest obecnie bardzo
zróżnicowana w państwach UE.
3. Wprowadzenie
skutecznych kar za naruszanie prawa konsumenckiego UE
Organy ochrony
konsumentów UE nie są dobrze przygotowane do karania praktyk, które prowadzą do
„sytuacji wystąpienia szkody zbiorowej” i mają wpływ na wielu konsumentów w
całej UE. Obecny poziom kar znacznie się różni w zależności od państwa
członkowskiego i jest często zbyt niski, aby rzeczywiście działać
odstraszająco, szczególnie na przedsiębiorstwa prowadzące działalność
transgraniczną na dużą skalę.
Wniosek
przewiduje, że krajowe organy ochrony konsumentów będą mieć uprawnienia do
nakładania skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających kar w sposób
skoordynowany. W przypadku powszechnie występujących naruszeń mających wpływ na
konsumentów w szeregu państw członkowskich UE, dostępna maksymalna
grzywna będzie wynosić 4 % rocznych obrotów przedsiębiorstwa w każdym danym państwie członkowskim. państwa
członkowskie mogą wprowadzić wyższe maksymalne grzywny.
4. Zwalczanie
podwójnej jakości produktów konsumenckich
W oparciu
o wytyczne Komisji z września 2017 r. nowy ład dla
konsumentów przewiduje aktualizację dyrektywy o nieuczciwych praktykach
handlowych, tak aby doprecyzować, iż organy krajowe mogą oceniać wprowadzające
w błąd praktyki handlowe i im przeciwdziałać. Dotyczy to wprowadzania do obrotu
produktów jako identyczne w kilku państwach członkowskich, podczas gdy ich
skład lub cechy charakterystyczne znacznie się różnią.
5. Poprawa warunków
prowadzenia działalności gospodarczej
Nowy ład przyczyni
się do usunięcia niepotrzebnych obciążeń dla przedsiębiorstw, w tym przez
zniesienie zobowiązań przedsiębiorstw w odniesieniu do prawa odstąpienia od
umowy przez konsumenta. Przykładowo, konsumenci nie będą już mieć prawa do
zwrotu produktów, które zostały już wykorzystane zamiast wypróbowane, a
przedsiębiorcy nie będą już zobowiązani do zwrotu konsumentom wszelkich
płatności przed faktycznym otrzymaniem zwróconych towarów.
Nowe
przepisy wprowadzają również większą elastyczność w sposobie, w jaki przedsiębiorstwa mogą
komunikować się z konsumentami, umożliwiając im korzystanie z formularzy
internetowych lub czatów zamiast e-maili, pod warunkiem że konsumenci będą
mogli śledzić swoją komunikację z przedsiębiorcą.
Więcej informacji: KE.
