Zdaniem KE zapewni ona ochronę środowiska przed zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi, a jednocześnie wsparcie wzrostu i innowacji, przekształcając trudne wyzwanie w pozytywny plan na rzecz przyszłości Europy. Istnieje przekonujące uzasadnienie biznesowe dla wprowadzenia zmian w projektowaniu, wytwarzaniu i stosowaniu produktów oraz ich recyklingu w UE. Odgrywając przewodnią rolę w tej transformacji, stworzymy nowe możliwości inwestycyjne i miejsca pracy. Zgodnie z nowymi planami do roku 2030 wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych na rynku UE będą nadawać się do recyklingu, zmniejszy się zużycie tworzyw sztucznych jednorazowego użytku, a ponadto zostaną wprowadzone ograniczenia dotyczące celowego stosowania mikrodrobin plastiku.

Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans, odpowiedzialny za zrównoważony rozwój, powiedział: Jeżeli nie zmienimy metod produkcji i sposobów wykorzystywania tworzyw sztucznych, do roku 2050 w oceanach będzie więcej plastiku niż ryb. Musimy powstrzymać przedostawanie się tworzyw sztucznych do wody, żywności, a nawet do ludzkiego organizmu. Jedynym długoterminowym rozwiązaniem jest ograniczenie ilości odpadów z tworzyw sztucznych za pomocą szerszego stosowania technologii recyklingu i ponownego użycia. Jest to wyzwanie, któremu obywatele, przemysł i rządy muszą wspólnie stawić czoło. Realizując unijną strategię w dziedzinie tworzyw sztucznych, wcielamy również w życie nowy model biznesowy o bardziej zamkniętym obiegu. Musimy inwestować w nowe innowacyjne technologie, które zapewniają naszym obywatelom i środowisku naturalnemu bezpieczeństwo, a jednocześnie utrzymują konkurencyjność naszego przemysłu.

Wiceprzewodniczący Jyrki Katainen, odpowiedzialny za zatrudnienie, wzrost gospodarczy, inwestycje i konkurencyjność, powiedział: Nasza strategia w dziedzinie tworzyw sztucznych jest fundamentem nowej gospodarki o obiegu zamkniętym w zakresie tworzyw sztucznych i przyciąga inwestycje. Dzięki tym działaniom będzie można ograniczyć odpady z tworzyw sztucznych na lądzie, w powietrzu i w morzu. Otworzą się też nowe możliwości w obszarze innowacji, konkurencyjności i wysokiej jakości miejsc pracy. Jest to wspaniała okazja dla przemysłu europejskiego do wypracowania wiodącej pozycji na świecie w dziedzinie nowych technologii i materiałów. Konsumenci otrzymują możliwość, by dokonywać świadomych wyborów z korzyścią dla środowiska. To naprawdę rozwiązanie korzystne dla wszystkich stron.

Europejczycy wytwarzają co roku 25 milionów ton odpadów z tworzyw sztucznych, ale mniej niż 30 proc. z nich zbiera się do recyklingu. Na całym świecie tworzywa sztuczne stanowią 85 proc. odpadów plażowych. Tworzywa sztuczne przedostają się nawet do naszych płuc i trafiają na nasze stoły: mikrodrobiny plastiku są obecne w powietrzu, wodzie i żywności – a nie znamy ich wpływu na zdrowie ludzi. Ogólnounijna strategia w dziedzinie tworzyw sztucznych, opierająca się na dotychczasowych pracach Komisji, pomoże nam stawić czoło temu wyzwaniu.

Przyjęta dzisiaj strategia w dziedzinie tworzyw sztucznych doprowadzi do zmian w projektowaniu, wytwarzaniu i stosowaniu produktów oraz ich recyklingu w UE. Zbyt często przy wytwarzaniu, wykorzystywaniu i wyrzucaniu tworzyw sztucznych nie uwzględnia się obecnie korzyści gospodarczych płynących z podejścia opartego w większym stopniu na obiegu zamkniętym. Dzieje się to ze szkodą dla środowiska. Naszym celem jest ochrona środowiska. Pragniemy jednocześnie położyć fundamenty pod nową gospodarkę w branży tworzyw sztucznych, w ramach której przy projektowaniu i wytwarzaniu w pełni uwzględnia się potrzeby ponownego wykorzystania, naprawy i recyklingu, a ponadto opracowywane są bardziej zrównoważone materiały.

Europa dysponuje najlepszymi warunkami, by wieść prym w tym procesie transformacji. Dzięki temu podejściu otworzą się nowe możliwości w obszarze innowacji, konkurencyjności i tworzenia miejsc pracy. Wraz ze strategią w dziedzinie tworzyw sztucznych Komisja przyjęła ramy monitorowania obejmujące zestaw dziesięciu kluczowych wskaźników, które odnoszą się do każdego etapu cyklu. Będą one mierzyły postępy w procesie przechodzenia na gospodarkę o obiegu zamkniętym na szczeblu unijnym i krajowym.

Zgodnie z nową strategią Unia Europejska:

• spowoduje, że recykling będzie opłacalnym rozwiązaniem dla przedsiębiorstw: Zostaną opracowane nowe przepisy dotyczące pakowania, aby zwiększyć możliwości recyklingu tworzyw sztucznych stosowanych na rynku i podnieść zapotrzebowanie na zawartość tworzyw sztucznych z recyklingu w opakowaniach. Jako że będą zbierane większe ilości tworzyw sztucznych, powinny powstać udoskonalone i większe zakłady recyklingu, a także lepszy i znormalizowany system selektywnej zbiórki i sortowania odpadów w całej UE. Pozwoli to na oszczędność rzędu stu euro na tonę zebranych odpadów. Działania te przyniosą także większą wartość dodaną branży tworzyw sztucznych, która zyska na konkurencyjności i będzie bardziej odporna na zmiany.
• ograniczy ilość odpadów z tworzyw sztucznych: Przepisy europejskie już doprowadziły do znacznego ograniczenia stosowania toreb plastikowych w kilku państwach członkowskich. Nowe plany dotyczą tym razem innych jednorazowych przedmiotów z tworzyw sztucznych oraz narzędzi połowowych; przewidują one wsparcie na rzecz krajowych kampanii podnoszących świadomość i określenie zakresu nowych ogólnounijnych przepisów, które mają zostać zaproponowane w 2018 r. na podstawie konsultacji z zainteresowanymi stronami oraz w oparciu o dostępne dane. Komisja podejmie również działania zmierzające do ograniczenia stosowania mikrodrobin plastiku w produktach oraz ustanowienia etykiet do oznaczania biodegradowalnych i nadających się do kompostowania tworzyw sztucznych.
• powstrzyma zaśmiecanie mórz: Nowe przepisy w sprawie portowych urządzeń odbiorczych będą dotyczyły odpadów morskich i będą stanowiły, że odpadów wytwarzanych na statkach lub zebranych na morzu nie można porzucać; należy je przywozić na ląd, gdzie powinny być odpowiednio zagospodarowane. W przepisach tych uwzględniono również środki ograniczające obciążenie administracyjne portów, statków i właściwych organów.
• zachęci do inwestowania i wprowadzania innowacji: Komisja zapewni organom krajowym i europejskim przedsiębiorcom wytyczne, jak zminimalizować odpady z tworzyw sztucznych u źródła. Innowacje będą silniej wspierane: dodatkowe 100 milionów euro zostanie przeznaczonych na finansowanie opracowywania materiałów bardziej inteligentnych i nadających się w większym stopniu do recyklingu (dzięki czemu proces recyklingu będzie skuteczniejszy) oraz śledzenie i usuwanie substancji niebezpiecznych i zanieczyszczeń z tworzyw sztucznych poddawanych recyklingowi.
• pobudzi zmiany na całym świecie: Oprócz działań na własnym polu Unia Europejska będzie współpracować również z partnerami na całym świecie, aby znaleźć rozwiązania globalne i opracować normy międzynarodowe. Będziemy też nadal wspierać działania poza Unią, jak to miało miejsce w przypadku oczyszczania Gangesu w Indiach.

Dalsze działania

Przedstawiony dzisiaj wniosek dotyczący nowej dyrektywy w sprawie portowych urządzeń odbiorczych zostanie następnie przekazany Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w celu przyjęcia.

Z zastrzeżeniem wymogów w zakresie lepszego stanowienia prawa, Komisja przedstawi wniosek w sprawie tworzyw sztucznych jednorazowego użytku jeszcze w 2018 r.

Zainteresowane strony mają czas do 12 lutego 2018 r. na wzięcie udziału w trwających już konsultacjach publicznych.

Komisja rozpocznie prace nad przeglądem dyrektywy w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych oraz przygotuje wytyczne na 2019 r. dotyczące selektywnej zbiórki i sortowania odpadów.

Pełny wykaz działań i ich harmonogram znajduje się w załączniku do strategii w dziedzinie tworzyw sztucznych i jest dostępny tutaj.

Kontekst

Strategia w dziedzinie tworzyw sztucznych została opracowana w duchu pakietu dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym z 2015 r. przez zespół ds. kluczowych projektów, w którego skład weszli: pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans, wiceprzewodniczący Jyrki Katainen oraz komisarze Karmenu Vella i Elżbieta Bieńkowska. W jej przygotowaniu brało również udział wielu innych komisarzy, którzy pomogli wskazać najbardziej efektywne narzędzia obejmujące wiele obszarów polityki.

Inicjatywy przyjęte dzisiaj przez kolegium komisarzy mają formę:

• komunikatu w sprawie strategii w dziedzinie tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym
• komunikatu w sprawie relacji pomiędzy przepisami dotyczącymi substancji chemicznych, produktów i odpadów
• ram monitorowania gospodarki o obiegu zamkniętym
• nowej dyrektywy w sprawie portowych urządzeń odbiorczych.

Uzupełniają je: sprawozdanie na temat surowców krytycznych i sprawozdanie na temat oksy-degradowalnych tworzyw sztucznych.

W dniu 2 grudnia 2015 r. Komisja Europejska przyjęła ambitny pakiet dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym. Uchwalone dzisiaj środki stanowią jego część.

Strategia w dziedzinie tworzyw sztucznych wniesie również wymierny wkład w osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju na rok 2030 oraz celów porozumienia paryskiego w sprawie zmian klimatu.

UE podjęła już istotne działania, zobowiązując państwa członkowskie do ograniczenia zużycia toreb z tworzyw sztucznych oraz do monitorowania i ograniczenia ilości odpadów morskich.

W dalszej perspektywie rysują się znaczne możliwości rozwoju innowacyjnej światowej branży tworzyw sztucznych, działającej zgodnie z zasadą obiegu zamkniętego.

Źródło: KE.