„Uwaga na Bisfenol A!”, „Uwaga na plastikowe opakowania!”, „Uwaga na puszki aluminiowe!” – nagłówki artykułów publikowanych w mediach straszą nas powszechnie stosowanymi opakowaniami artykułów spożywczych. Czy rzeczywiście powinniśmy się ich bać?

Odpowiednio dobrane opakowanie gwarantuje świeżość i bezpieczeństwo spożywanego przez nas produktu oraz daje możliwość przechowywania żywności przez dłuższy okres czasu. Opakowania oprócz pełnienia funkcji ułatwiających przechowywanie i spożycie produktu, stanowią ochronę przed czynnikami mogącymi wpłynąć na obniżenie jakości tj. czynniki chemiczne, mikrobiologiczne, światło i tlen. Zastosowanie opakowań zwiększa bezpieczeństwo żywności, dzięki ochronie artykułów spożywczych przed zanieczyszczeniem czy też uszkodzeniami mechanicznymi. Ponadto, opakowania spełniają także funkcję informacyjną, gdyż zawierają niezbędne dane o produkcie, w tym informację o zawartości składników alergennych.

Materiały, z których wykonane są opakowania artykułów spożywczych, muszą spełniać bardzo wysokie wymagania, ale kryterium bezpieczeństwa jest decydującym elementem. Materiały te muszą być bezpieczne i nie mogą stanowią zagrożenia dla zdrowia konsumentów.

Aby zagwarantować bezpieczeństwo opakowań Unia Europejska wprowadziła szereg wymogów prawnych oraz kontroli. Szczegółowo określona jest m.in. procedura przeprowadzania oceny w zakresie bezpieczeństwa substancji stosowanych w produkcji materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością z udziałem Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Ponadto, również producenci żywności przykładają szczególną uwagę do kwestii bezpieczeństwa opakowań i korzystają tylko z tych, które zostały odpowiednio przebadane i dopuszczone do kontaktu z żywnością.

W mediach można spotkać jednak informacje o szkodliwości różnych opakowań i składników wykorzystywanych do ich produkcji. Poniżej przedstawiamy fakty z komentarzem eksperta – pani Marzeny Pawlickiej z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego:

Fakty:

• Bisfenol A (BPA) jest związkiem wykorzystywanym od ponad 50 lat w produkcji tworzyw sztucznych – poliwęglanu (PC) oraz lakierów i powłok epoksydowych stosowanych do powlekania metalowych puszek.

Komentarz eksperta: Obszerne analizy przeprowadzone przez instytucje naukowe Australii, Japonii, Nowej Zelandii i Stanów Zjednoczonych, jak również Unii Europejskiej (EFSA) stwierdziły, że przy obecnych poziomach BPA nie stwarza zagrożenia dla zdrowia konsumentów każdej grupy wiekowej (w tym niemowląt, dzieci i młodzieży). Jednak w związku z tym, że Bisfenol A należy do grupy substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego, głównie hormonów tarczycy i hormonów płciowych, Komisja Europejska i przedstawiciele państw członkowskich szczegółowo monitorują prace instytucji badawczych w przedmiotowym zakresie. W celu zapewnienia maksymalnej ochrony zdrowia konsumentów wymagania prawne są odpowiednio dostosowywane do najnowszych doniesień naukowych.

• Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) zauważają, że na rynku nie ma jeszcze dostępnych uniwersalnych zamienników BPA, które byłby odpowiednio przebadane i w pełni uznane za bezpieczne.

Komentarz eksperta: Należy podkreślić, że dla materiałów zastępczych zawierających pochodne BPA, takie jak Bisfenol S brak jest szczegółowych danych odnośnie ich bezpieczeństwa. Poliwęglan (PC)  może być natomiast zastąpiony przez tworzywa takie jak polipropylen (PP), polieterosulfon (PES) czy silikon, jednak materiały te nie posiadają takich samych właściwości użytkowych.

• Plastikowe butelki wykonane z PET, czyli politereftalanu etylenu, mają wiele zalet, które zadecydowały o ich szerokim wykorzystaniu. Obecnie 70% napojów (napojów, soków i wód butelkowanych) jest pakowana w butelki PET ze względu na ich lekkość, bezpieczeństwo i wytrzymałość, a także wygodę stosowania. Opakowania pozostałych 30% napojów stanowią głównie butelki szklane, metalowe puszki i kartony. W produkcji butelek PET, tak samo jak z polipropylenu (PP) czy z polietylenu wysokiej (HDPE) i niskiej gęstości (LDPE) nie stosuje się bisfenolu A.

Komentarz eksperta: Należy podkreślić, że w produkcji opakowań z politereftalanu etylenu (PET), polipropylenu (PP) oraz polietylenu wysokiej (HDPE) i niskiej gęstości (LDPE) nie jest stosowany bisfenol A,  a doniesienia dotyczące uwalniania się bisfenolu A z plastikowych butelek dotyczą butelek poliwęglanowych (PC), w których bisfenol A stanowi główny składnik. Aby łatwo zidentyfikować tworzywo, należy zwracać uwagę na jego oznakowanie. Politereftalan etylenu (PET) ma symbol 01 figurujący często na spodzie butelki lub opakowania, polietylen wysokiej gęstości posiada symbol 02, polietylen niskiej gęstości symbol 04, a polipropylen 05.

Tworzywa, które oznakowane są symbolem 07 np. poliwęglan mogą zawierać bisfenol A.

Więcej nt. napojów, soków i wód na portalu Wodainapoje.pl