Memorandum między Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rzeczpospolitej Polskiej i Ministerstwem Rolnictwa Federacji Rosyjskiej w zakresie kwarantanny roślin przy eksporcie roślin i produktów roślinnych z Rzeczpospolitej Polskiej do Federacji Rosyjskiej zniosło obowiązujące od 2005 r. ograniczenie w eksporcie, które dotyczyło m.in. owoców, warzyw, zbóż, pasz oraz produktów roślinnych nieżywnościowych. Zakaz nie dotyczył przetworzonych towarów roślinnych, np. soków, dżemów, oraz innych przetworów owocowo-warzywnych. Zgodnie z ustaleniami przyjętymi na mocy Memorandum, z dniem podpisania porozumienia strona rosyjska będzie akceptować polskie towary

Porozumienie dotyczy wyłącznie uznawania polskich certyfikatów fitosanitarnych, nie obejmuje natomiast kwestii bezpieczeństwa żywności, w tym pozostałości pestycydów – zagadnienia te, jako sprawy odnoszące się do eksportu ze wszystkich krajów członkowskich Wspólnoty Europejskiej do Rosji, zostały rozstrzygnięte i uregulowane na mocy drugiego z w/w dokumentów.

 Zgodnie z przyjętymi ustaleniami, strona rosyjska będzie akceptować polskie towary, którym towarzyszą świadectwa fitosanitarne wystawione przez Państwową Inspekcję Roślin i Nasiennictwa, tylko pod warunkiem, że przesyłki zostaną po kontroli fitosanitarnej przedstawione do odprawy w polskim urzędzie celnym lub będą eksportowane przez eksprterów upoważnionych do stosowania uproszczonej procedury celnej na podstawie pozwolenia wydanego przez polskie organy celne.

Wwóz na terytorium Federacji Rosyjskiej przesyłek z polskim świadectwem fitosanitarnym dozwolony jest jedynie przez punkty wyznaczone przez stronę rosyjską, których wykaz znajduje się na stronie internetowej PIORiN pod adresem: http://www.piorin.gov.pl/cms/upload/luty_punkty%20wwozu_ros5.jpg

Eksporterzy zgłaszający przesyłkę do kontroli fitosanitarnej do PIORiN zobowiązani są do przedłożenia, wraz z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli, pozwolenia importowego wydanego przez stronę rosyjską oraz urzędowego tłumaczenia tego dokumentu.

Po wystawieniu świadectwa fitosanitarnego przesyłka jest plombowana przez inspektora PIORiN, a następnie wraz ze świadectwem jest przedstawiana polskim organom celnym. Organ celny, po dokonaniu kontroli potwierdza pieczęcią, że przedstawiony dokument jest oryginalny oraz że zawartość przesyłki nie została zmieniona po kontroli fitosanitarnej, a następnie nakłada własne zamknięcia celne.

W przypadku przesyłek wywożonych przez eksporterów upoważnionych do stosowania uproszczonej procedury celnej, czynności te eksporter wykonuje samodzielnie.

Memorandum z dnia 26 marca 2008 r. w sprawie bezpieczeństwa produktów roślinnych, przeznaczonych do spożycia przez ludzi i wywożonych ze Wspólnoty Europejskiej (WE) do Federacji Rosyjskiej w odniesieniu do pozostałości pestycydów, azotanów i azotynów.

W dniu 1 lipca br. kończy się okres przejściowy na wdrożenie zapisów Memorandum. Zgodnie z jego zapisami, eksporter jest zobowiązany do zapewnienia, że dostarczane na rynek rosyjski produkty spełniają wymogi odnoszące się do pozostałości pestycydów oraz zawartości azotanów i azotynów wynikające z prawa rosyjskiego (szczegółowych informacji na temat poziomów poszczególnych substancji udzielają Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Roślin i Nasiennictwa), a także do udostępniania informacji o pestycydach stosowanych w uprawie i o datach ostatnich zabiegów przeprowadzanych dla każdej partii produktów roślinnych wwożonych na teren Federacji Rosyjskiej i przeznaczonych do konsumpcji.

Ponadto, od dnia 1 lipca Federalna Służba Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego (reprezentująca stronę rosyjską), w przypadku stwierdzenia „powtarzających się niezgodności produktów pochodzenia roślinnego z wymaganiami rosyjskimi” (w praktyce druga niezgodność),  może wprowadzić dodatkowe wymagania dla eksporterów, polegające na konieczności dołączania  dla każdej partii wwożonych do Federacji Rosyjskiej produktów roślinnych określonego rodzaju i określonego pochodzenia, z przeznaczeniem  na cele konsumpcyjne,  dodatkowych dokumentów tj. certyfikatów bezpieczeństwa wraz z raportem z analizy badań pozostałości pestycydów, azotanów i azotynów.

Trwają negocjacje odnośnie interpretacji określenia „eksporter”. W Unii Europejskiej za eksportera uważa się konkretne przedsiębiorstwo. Natomiast w Federacji Rosyjskiej, gdzie za zapewnienie bezpieczeństwa żywności nadal odpowiedzialne jest Państwo, istnieje ryzyko, że pod pojęciem eksporter będzie rozumiało się kraj członkowski UE, z którego towar pochodzi, lub nawet całą Wspólnotę Europejską.

W przypadku zaistnienia konieczności wykonania badań pozostałości środków ochrony roślin, azotanów i azotynów i dołączenia do partii towaru certyfikatów bezpieczeństwa, stosowne badania może przeprowadzić 10 laboratoriów zlokalizowanych na terenie całej Polski. Są to:

• Krajowe Centrum Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Laboratorium w Warszawie
• Krajowe Centrum Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Laboratorium w Kielcach
• Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Badania Pozostałości Środków Ochrony Roślin w Poznaniu
• Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział w Sośnicowicach
• Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Terenowa Stacja Doświadczalna BIAŁYSTOK, Laboratorium Badania Pozostałości Środków Ochrony Roślin
• Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Terenowa Stacja Doświadczalna RZESZÓW, Zespół Badania Pozostałości Środków Ochrony Roślin
• Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Terenowa Stacja Doświadczalna TRZEBNICA
• Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, Pracownia Badania Bezpieczeństwa Żywności w Skierniewicach
• oraz dwa laboratoria prywatne w Warszawie - Eurocontrol sp. z o.o i Silliker Polska sp.z o.o.

Na potrzeby w/w badań próbki produktów roślinnych pobierać będą stacje chemiczno – rolnicze zlokalizowane na terenie kraju (wykaz dostępny na stronie http://www.piorin.gov.pl/index.php?pid=1235).

Stacje chemiczno – rolnicze przeprowadzać będą również badania na zawartość azotanów i azotynów.