System HACCP miał pozwalać na uzyskanie pewności, że zakład wykonał wszystko dla bezpieczeństwa wyrobu i konsumenta, w odniesieniu do przepisów, zasad dobrej praktyki produkcyjnej i potrzeb klientów. W tym celu utworzono też normę ISO 22000:2005, którą skierowano do wszystkich organizacji, które w ramach swoich działalności zajmują się produkcją, przetwarzaniem, magazynowaniem, transportowaniem i obrotem żywności.

Jak jednak pokazuje doświadczenie nie zawsze system HACCP spełnia pokładane w nim nadzieje. Częstą praktyką wśród instytucji przyznających certyfikat jest pomijanie kwestii czystości pary z braku znajomości zagadnienia. Nierzadko zdarza się, że zatwierdzenie przyznawane jest na podstawie niekompletnej, jedynie zadeklarowanej dokumentacji. Dzieje się tak na skutek niepełnej wiedzy począwszy od jednostek wdrażających systemy kontroli jakości, poprzez audytorów aż do instytucji przeprowadzających inspekcje. Tak wydane certyfikaty są wadliwe i wymagają weryfikacji i uzupełnienia. Właściwymi organami, które mają odpowiednie kompetencje aby rozprawić się z tym problemem są Główny Inspektorat Sanitarny oraz Główny Inspektorat Weterynarii. Przyczyny tego niekorzystnego dla konsumentów stanu rzeczy to już odrębna historia.

Przykładem naruszania norm w zakresie bezpieczeństwa żywności jest powszechne stosowanie w branży spożywczej kotłów i wytwornic pary ze stali czarnej w przypadku pary do kontaktu z żywnością i paszą, żywnością opakowaną hermetycznie, opakowaniami do żywności i paszy, klimatyzacji i sterylizacji, które nie spełniają norm higienicznych obowiązujących choćby w ramach wdrożeń systemu HACCP. Dzieje się tak, gdyż obszarem zainteresowania kontroli bywa zwykle tzw. strefa spożywcza („czysta”) czyli pomieszczenia w których przetwarza sie żywność oraz powierzchnie maszyn mających kontakt z żywnością, po których ta żywność i inne materiały mogą ściekać, skapywać, dyfundować do nich lub być wciągane (same powracać) do żywności lub pojemnika na żywność. Tymczasem urządzenia do wytwarzania pary znajdują się często poza strefą „czystą” (choćby za ścianą), która nie interesuje kontrolerów. W tym wypadku pokutuje również powszechne przeświadczenie opisywane wcześniej, że każda para jest czysta.

Co ważne, dyrektywa maszynowa obejmuje weryfikację bezpieczeństwa higienicznego dla maszyn stosowanych w przemyśle spożywczym. Znak CE jest tu wystarczającym zapewnieniem jakości. Natomiast dyrektywa ciśnieniowa, której podlegają kotły i wytwornice pary nie obejmuje wymogów higienicznych oraz nie precyzuje zakresu i warunków zastosowania urządzeń ciśnieniowych w branżach wymagających spełnienia bezpieczeństwa higienicznego. Znak CE nie jest w tym przypadku wystarczającym zapewnieniem jakości (!) Jest to fakt powszechnie przemilczany, będący przyczyną bardzo wielu pomyłek.

Inspektorzy i kontrolerzy nie znający dyrektywy ciśnieniowej są przekonani, że znak CE gwarantuje i w tym przypadku weryfikację higieniczną. Certyfikacja w zakresie bezpieczeństwa higienicznego odbywa się jednak dopiero w odrębnym procesie certyfikacyjnym na bazie normy PN-EN 1672-2+A1, a producenci urządzeń niespełniających tych wymogów nie informują o tym fakcie, ponieważ wydaje się, że nie mają takiego obowiązku i jest to sprzeczne z ich interesem.

Firma STIGEN zwróciła się o certyfikację wszystkich czterech wersji materiałowych produkowanych urządzeń do jednostki notyfikowanej jaką jest TÜV Rheinland Polska.

Generatory pary są budowane zgodnie z dyrektywą ciśnieniową i według różnych wymagań czystości obowiązujących w branżach stosujących parę wodną. Badanie miało na celu wybranie wersji materiałowych, które w sposób wystarczający spełniają kryteria bezpieczeństwa higienicznego dla sektora spożywczego i medycznego. Dwie z wersji przeszły certyfikację pozytywnie i uzyskały stosowne dopuszczenia do produkcji pary do kontaktu z żywnością.

Natomiast dwie pozostałe już na etapie wstępnej oceny dokumentacji zostały odrzucone. Kluczowe okazało się wykonanie z materiałów i komponentów korozyjnych lub niespełniających wymagań bezpieczeństwa higienicznego.

Nawet zastosowanie głównych elementów ciśnieniowych wykonanych z materiałów niekorozyjnych jest niewystarczające. Szczegółowe sprawozdanie z badań zawierało pełne uzasadnienie i podstawę prawną wyjaśniającą, dlaczego urządzenia wykonane ze stali czarnej i elementów niehigienicznych nie nadają się do sektora spożywczego do produkcji pary czystej do kontaktu z żywnością i paszą, żywnością opakowaną hermetycznie, opakowaniami do żywności i paszy, klimatyzacji i sterylizacji.

Urządzeniami, które spełniają wymagania higieniczności są te, które wyprodukowano ze stali kwasoodpornej i materiałów higienicznych. Poniżej prezentujemy zestawienie wersji materiałowych produktów firmy STIGEN w zależności od przeznaczenia:

STIGEN Sp. z o.o. oferuje również wsparcie szkoleniowe i doradztwo techniczne dla

• użytkowników
• producentów urządzeń wykorzystujących parę
• jednostek szkoleniowych
• instytucji kontrolnych
• instytucji weryfikacyjnych (jednostki notyfikowane)
• projektantów, instalatorów oraz dostawców