Para w sektorze spożywczymZacznijmy od branży wymagającej technologii charakteryzującej się wysoką starannością o czystość pary, a jednocześnie mającej szerokie zastosowanie – sektora spożywczego gdzie parę stosuje się do bezpośredniego kontaktu z żywnością i paszą do materiałów, wyrobów i instalacji mających kontakt z żywnością do żywności hermetycznie pakowanej do opakowań spożywczych.Niewielu konsumentów uświadamia sobie, jak ważna jest para w ogromnej
ilości procesów produkcji, przetwarzania, pakowania, transportu i
dystrybucji żywności.
Przykłady zastosowania pary w sektorze spożywczym:
- parowanie żywności i pasz
- parzenie mięsa, tusz oraz wędlin i produktów pochodzenia zwierzęcego
- szybkie rozmrażanie
- gotowanie na parze
- blanszowanie w przetwórstwie warzyw i owoców, grzybów
- pasteryzacja w szerokim zastosowaniu
- pakowanie żywności, wypełnienie pod wieczko i zakrętkę, etykietowanie
- czyszczenie i sterylizacja opakowań, naczyń, sztućców, zastaw stołowych (gastronomia)
- czyszczenie i dezynfekcja zbiorników, cystern oraz instalacji mających kontakt z żywnością
- dezodoryzacja zbiorników i trudno dostępnych instalacji
- i bardzo wiele innych zastosowań obróbki termicznej
Para wodna, stykając się z produktem o niższej
temperaturze, oddaje ciepło stając się wodą, wchodzi w kontakt z
produktem (tzw. kondensacja pary), a wtedy woda ta staje się środkiem
spożywczym, co wyraźnie podkreśla Rozporządzenie WE Nr 178/2002 Rozdz. I
art. 2 (patrz definicje).
Jak mówią przepisy i dobra praktyka produkcyjna para wodna
stykająca się bezpośrednio z żywnością nie może zawierać jakichkolwiek
substancji, które stanowią zagrożenie dla zdrowia lub życia człowieka
lub mogą zanieczyścić żywność.
Materiały zastosowane w urządzeniach ciśnieniowych
wytwarzających parę czystą muszą spełniać wymagania w zakresie
bezpieczeństwa higienicznego (Rozporządzenie WE Nr 178/2002,
Rozporządzenia WE Nr 852/2004, Rozporządzenia WE Nr 1935/2004,
Rozporządzenia WE Nr 2023/2006 oraz Normie PN-EN 1672-2+A1:2009) oraz
wymagania w zakresie bezpieczeństwa technicznego tj. Dyrektywy
Ciśnieniowej 97/23/WE ujętych w normach zharmonizowanych, do których
należy kilka rodzajów stali nierdzewnych kwasoodpornych.
Wyniki badań i opinie techniczne uzyskane przez STIGEN Sp. z o.o.
w jednostce notyfikowanej TÜV Rheinland wyraźnie i jednoznacznie
wskazują, że należy zastosować materiały i konstrukcje zgodne z normą PN-EN 1672-2 opisującą podstawowe wymagania w zakresie higieny maszyn i urządzeń do produkcji spożywczej.
Faktem jest też, że dozowanie substancji chemicznych (korygujących lub
antykorozyjnych) nie usuwa żadnych zanieczyszczeń z pary i jest
niezgodne ze standardem czystości podanym w Rozporządzeniu WE Nr 852/2004 wymagającym utrzymania parametrów czystości wody pitnej we wszystkich stanach skupienia.
Dodatki do wody kotłowej posiadające atest higieniczny
również nie usuwają zanieczyszczeń i nie przywracają wodzie kotłowej
przydatności do spożycia.
Kolejnym częstym błędem, przed którym przestrzega
ekspertyza jest nieprawidłowe stosowanie filtrów mechanicznych, które
nie usuwają zanieczyszczeń chemicznych pochodzących z zastosowania niewłaściwych komponentów oraz materiałów i nie są wystarczające do uzyskania pary o standardzie czystości zdefiniowanym w Rozporządzeniu WE Nr 852/2004.
Stosowanie w produkcji żywności urządzeń, które nie uwzględniają wymogów prawa żywnościowego i są wykorzystywane do parowania betonu, czyszczenia cystern kolejowych z ropy naftowej lub odtłuszczania wyrobów metalowych, wydaje
się już absurdalne, niezgodne z prawem i interesem konsumentów oraz
stanowi poważne ryzyko dla ignorujących obowiązujące normy producentów żywności. W sposób nieracjonalny pogarsza też produkt żywnościowy, o który tak pieczołowicie dbają na innych etapach przetwórstwa.
Rygorystyczne wymogi związane z jakością w produkcji żywności
powoli docierają do technologii wytwarzania pary, tak jak niedawno
dotarły do technologii wytwarzania lodu do kontaktu z żywnością. Dlatego
przy zastosowaniu pary do bezpośredniego kontaktu z żywnością i paszą,
żywnością opakowaną hermetycznie, opakowaniami do żywności i paszy,
klimatyzacji i sterylizacji nie wolno już stosować kotłów i wytwornic
pary ze stali czarnej bądź materiałów niespełniających wymogów
bezpieczeństwa higienicznego. Niestety zagadnienie pary czystej
zdefiniowane w rozporządzeniach i przepisach dla przemysłu spożywczego
funkcjonujące już od 2004 roku jest dla wielu dosyć nowym wymogiem,
niedocenianym i mało rozpowszechnionym.
Para przeznaczona do bezpośredniego kontaktu z
żywnością wymaga gwarantowanej czystości i higieniczności, a tej nie
zapewniają urządzenia ze stali czarnej.
- parametry chemiczne wody dla kotłów nie
spełniają kryteriów dla wody spożywczej (np. wymagana dla wody
spożywczej to pH 6,5 -9,5; dla kotłów pH 10,5 – 12,0 czyli tyle ile
posiada woda mydlana)
- ryzyko porywania wody kotłowej (zasolonej lub
zamulonej) w okresach gwałtownych poborów lub nieprawidłowości w
prowadzeniu kotła pogarszającej walory organoleptyczne produktów
- ryzyko zabrudzenia wody w obiegach kotłowych substancjami, które nie są dopuszczone do kontaktu z żywnością (uszczelki, smary, oleje)
- pozostałości po procesach korozyjnych urządzeń i elementów w kotłach wykonanych ze stali "czarnej", mogą być przenoszone wraz z parą do produkowanej żywności
- substancje chemiczne używane do konserwacji kotłów (konserwacja na mokro i na sucho) mogą być szkodliwe dla zdrowia lub nawet trujące
- ryzyko zniszczenia produktów żywnościowych po niestarannym lub nieprawidłowym płukaniu urządzeń parowych ze stali czarnej (np. po przestoju lub okresie konserwacji)
Podstawowe nieprawidłowości w zastosowaniu pary do kontaktu z żywnością
- nieprawidłowe instalacje i armatura
- nieprawidłowe urządzenia wytwarzające parę
- nieprawidłowe parametry wody kotłowej w odniesieniu do pitnej
- nieprawidłowe zastosowanie filtrów do pary
- dozowanie środków chemicznych (dozwolonych i niedozwolonych)
- nieprawidłowa eksploatacja
Rozwiązaniem tych wszystkich problemów są urządzenia
produkowane przez firmę STIGEN. Generatory STIGEN do produkcji czystej
pary do kontaktu z żywnością ze względu na zastosowane materiały i
technologie wymagają nieznacznie większych wydatków przy zakupach
inwestycyjnych, lecz po uwzględnieniu kosztów wyposażenia dodatkowego,
robót przygotowawczych i instalacyjnych, często okazuje się, że suma
zamknięcia inwestycji jest podobna, jak przy zastosowaniu z pozoru
tańszych, niespełniających wymogów higienicznych rozwiązań. Jeżeli
dodatkowo uwzględnić większą trwałość i niższe koszty zużycia paliwa i
eksploatacji, nasza technologia staje się bardzo opłacalna i jest
bezpieczną i skuteczną inwestycją.
Oprócz urządzeń wymiennikowych i płaszczowych, gdzie wystarczy
para energetyczna, najczęściej stosowane rozwiązania wybierane przez
klientów Spółki STIGEN polegają na użyciu pary czystej do bezpośredniego
kontaktu z żywnością, materiałami, wyrobami i instalacjami do kontaktu z
żywnością, opakowaniami lub żywnością hermetycznie opakowaną.
Obecny stan techniki zapewnia technologie i urządzenia
spełniające wszystkie obowiązujące normy i przepisy, natomiast
technologia STIGEN pozwala spełnić najostrzejsze wymogi wytwarzania pary
czystej i to najtaniej w Europie.
STIGEN Sp. z o.o. oferuje również wsparcie szkoleniowe i doradztwo techniczne dla:
- producentów żywności
- producentów urządzeń wykorzystujących parę
- jednostek szkoleniowych
- instytucji kontrolnych
- instytucji weryfikacyjnych (jednostki notyfikowane)
- projektantów, instalatorów oraz dostawców