Społeczny wymiar żywienia – zadania dla promocji zdrowia w PolsceAż 20% Polaków cierpi na choroby i odchylenia stanu zdrowia związane z nieprawidłową dietą. W skali świata czynniki ryzyka powiązanych z dietą powoduje około 19% zgonów.Dlatego tak ważna jest promocja zdrowia i zmiana nawyków żywieniowych. Tutaj otwiera sie pole do popisu dla intensywnych akcji edukacyjnych i profilaktycznych. A muszą one uwzględniać realia i potrzeby społeczne oraz być prowadzone „wielokanałowo” – w wielu miejscach i przez wykwalifikowanych edukatorów-doradców.
Niew łaściwe żywienie jest przyczyną wielu rodzajów chorób, powstających zarówno na tle niedoborów jak nadmiaru niektórych składników odżywczych w diecie. Do najważniejszych chorób dietozależnych (żywieniowozależnych) należą: nadwaga i otyłość, choroby sercowo-naczyniowe (np. zawał, udar), niektóre nowotwory, cukrzyca typu 2 oraz osteoporoza. Określa się je mianem przewlekłych chorób niezakaźnych.
Śmiertelne choroby układu krążenia
Szacuje si ę, że 20% Polaków cierpi na choroby i odchylenia stanu zdrowia związane z nieprawidłową dietą. Od lat zdecydowanie najważniejszym zagrożeniem życia Polaków są choroby układu krążenia, które np. w 2006 r. były przyczyną 46% wszystkich zgonów w Polsce. Większość z nich jest ściśle związana z żywieniem. W skali świata sześć czynników ryzyka powiązanych z dietą powoduje około 19% zgonów oraz 7% obciążenia chorobami mierzonego jednostką DALY, która wyraża utratę lat życia w wyniku niepełnosprawności (tab.I).
Uwarunkowania sposobu żywienia
Ka żdego dnia ludzie podejmują kilkakrotnie decyzję co zjeść, ile zjeść, kiedy, gdzie i z kim. Decyzje te są czasem impulsywne, a czasem przemyślane, ale zawsze u ich podłoża jest wiele powiązanych ze sobą czynników. Rozpoznanie i zrozumienie tych czynników stanowi punkt wyjścia do modyfikacji decyzji i zwyczajów żywieniowych.
Pierwsz ą grupę uwarunkowań stanowią czynniki zdeterminowane genetycznie i z tego powodu uznawane są za takie, które są niezmienne – niemodyfikowalne. Ludzie rodząc się lubią już smak słodki, a unikają kwaśnego i gorzkiego - mają więc umiejętność rozpoznawania smaków oraz niewyuczoną predyspozycję do niektórych. Lubienie smaku słodkiego trwa całe życie i występuje u ludzi z różnych kultur. Upodobania dotyczące smaku słonego pojawiają się kilka miesięcy po urodzeniu. Wykrywanie tych smaków oraz smaku białka (umami) i tłuszczów zależy od funkcjonowania receptorów smakowych i węchowych. Ponadto posiadamy wrodzone, fizjologiczne mechanizmy kontroli uczucia głodu i sytości, dzięki którym możliwe jest kierowanie spożyciem substancji pokarmowych i energii oraz magazynowaniem zapasów energetycznych.
Wi ęcej w aktualnym numerze miesięcznika "Bezpieczeństwo i Higiena Żywności"
pełna lista aktualności
|
