Stanowisko PFPZ ZP do Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO)PFPŻ ZP proponuje zmiany w Krajowym Planie Odbudowy oraz wskazuje najpoważniejsze zidentyfikowane bariery inwestycyjne.I. Uwagi
ogólne
- Nieuzasadnione
jest zawężanie interwencji inwestycyjnych jedynie do przedsiębiorstw z sektora
MŚP z wykluczeniem dużych przedsiębiorstw. W przypadku branży rolno-spożywczej
sektor przemysłu i skupionych wokół niego dużych przedsiębiorstw odpowiada za
znakomitą część generowanej przez polską gospodarkę nadwyżki w eksporcie
produktów rolno-spożywczych. Wykluczenie dużych przedsiębiorstw potęguje ryzyko
luki inwestycyjnej w strategicznych branżach, jak np. w branży paszowej.
- Jednym z oczekiwanych
rezultatów realizacji KPO jest zdolność i tworzenie wysokiej jakości miejsc
pracy. Z punktu widzenia efektów realizowanej polityki wsparcia ratunkowego
jest to oczywiście cel pożądany, tym niemniej powinien mieć charakter pośredni,
wynikowy. Tymczasem, w krajowej przestrzeni legislacyjnej instrumentów wsparcia
inwestycyjnego kryterium tworzenia miejsca pracy jest nierzadko barierą
kwalifikowalności uniemożliwiającą uzyskanie wsparcia dla inwestycji
poprawiających konkurencyjność (i tym samym zdolność wygenerowania kapitału
re-inwestycyjnego) nie prowadzących do wzrostu netto stanu zatrudnienia w
oddziale przedsiębiorstwa. Dlatego też należy zastrzec, że w ramach realizacji
KPO wzrost netto stanu zatrudnienia w przedsiębiorstwie nie powinien być
warunkiem pozyskania wsparcia. Prezentowane w polityce unijnej i KPO pojęcie
„resilience” należy przede wszystkim postrzegać w kategoriach utrzymania
działalności gospodarczej i poprawy jej odporności na zaburzenia w
funkcjonowaniu rynku wewnętrznego. KPO stanowi zatem właściwy moment do
doprecyzowania m.in. w ustawie o wspieraniu nowych inwestycji braku
konieczności zwiększania zatrudnienia dla inwestycji w środki trwałe.
- Przykładem problemów
generowanych przez kryteria wsparcia związane z tworzeniem i utrzymaniem miejsc
pracy jest tworzenie wąskiego gardła dla inwestycji innowacyjnych,
automatyzacyjnych i optymalizacyjnych w przedsiębiorstwie. Inwestycja w
automatyzowanie procesów przemysłowych sama w sobie nie generuje potrzeby
nowego zatrudnienia, ale pośrednio tworzy miejsca pracy – wysokiej jakości – w
branży dostawców automatyki procesowej. O takich pośrednich związkach należy
pamiętać przy projektowaniu zasad wydatkowania środków KPO na wsparcie
inwestycyjne.
- W dokumentacji programowej i
regulacjach implementujących instrumenty wsparcia unijnego „łańcuch dostaw”
rolno-spożywczych interpretowany jest wąsko. Postrzeganie procesu „skracania
łańcucha” ogranicza się do zbytu bezpośredniego z gospodarstwa i nie obejmuje
całkowicie sektora środków produkcji rolnej. Tymczasem, strumień innowacji do
branży rolno-spożywczej płynie właśnie „w dół” integracji, tj. od dostawcy
rozwiązań do producenta pierwotnego. Dzieje się tak m.in. w obszarach rolnictwa
precyzyjnego (dostawcy parku maszynowego, oprogramowania produkcji, analityką
przestrzenną czy hodowlaną), środków ochrony, produktów żywieniowych,
instrumentów finansowych, usług doradczych itd. Dlatego też, wsparcie na rzecz
integracji łańcucha należy kierować również do procesów integrujących
dystrybucję środków produkcji (w tym produktów żywienia zwierząt), a nie tylko
do sprzedaży detalicznej, bezpośredniej, czy rynków hurtowych.
- Prezentowany w KPO zakres
czasowy wsparcia jest nierealistyczny. W większości instrumentów dokument
stanowi, że okres wsparcia rozpoczyna się w grudniu 2020 r. Tymczasem,
analiza dostępnych harmonogramów naborów instytucji wdrażających wskazanych w
KPO wskazuje, że na rok 2021 nie przewiduje się zasadniczo (przynajmniej na ten
moment) żadnych naborów. Nawet jeśli sytuacja ta miałaby ulec zmianie, to
przygotowanie projektów do potencjalnych naborów wymaga wyprzedzającej
informacji dla biznesu. W przeciwnym razie dyskusja publiczna wokół KPO de
facto wypacza i destabilizuje planowanie ratunkowych inwestycji w biznesie.
II. Proponowane zmiany- A1.1.1. Wsparcie inwestycji w przedsiębiorstwach
Proponowana zmiana: rozszerzenie zakresu oferowanego wsparcia poza
dywersyfikację działalności przedsiębiorstw i wsparcie inwestycyjne
przedsiębiorców w ich dotychczasowej aktywności.
Uzasadnienie: Projektodawca założył, że większość przedsiębiorców
z sektora branż, które cechuje bezpośredni kontakt z klientem (tj. m.in. sektor
HoReCa, turystyka, kultura, lecznictwo uzdrowiskowe, itp.) zdywersyfikuje swoje
działania i rozpocznie działalność w innych obszarach. O ile jako zasadne
wskazać należy dążenie do lepszego przygotowania przedsiębiorców na możliwe
skutki kolejnych kryzysów, o tyle założenie że jedyną metodą osiągnięcia tego
celu jest zmiana branży jest bardzo ryzykowne. Wiele regionów całą swoją
gospodarkę opiera np. na branży turystycznej i uzdrowiskowej, a konsekwencje
ew. przebranżowienia mogłyby doprowadzić do destabilizacji lokalnego rynku.
Dlatego należałoby poszerzyć wachlarz oferowanego wsparcia poza rozwiązania
zakładające zmianę dotychczasowego modelu działania i przeznaczyć więcej
środków na inwestycję i rozwój przedsiębiorstw, które mogłyby dzięki tym
środkom lepiej przygotować się na ew. kryzysy w ramach obecnie realizowanej
działalności. - A1.1.3. Inwestycje związane ze skracaniem łańcucha dostaw
w przetwórstwie rolno-spożywczym
Proponowana zmiana: należy uzupełnić katalog
beneficjentów o duże przedsiębiorstwa.
Uzasadnienie:
Działania na rzecz budowy krajowego zaplecza białkowego w paszach wymaga
zaangażowania dużych przedsiębiorstw. Zawężenie wsparcia do MŚP jest niespójne
z decyzją Komitetu Monitorującego PROW z lutego 2021 r., który rekomendował
właśnie włączenie przemysłu paszowego do wsparcia.
- A.1.1.4. Przygotowanie terenów inwestycyjnych w Polsce
Proponowana zmiana: alokacja większych środków finansowych na rozwój
terenów inwestycyjnych.
Uzasadnienie: Zaproponowane rozwiązanie ocenić należy
pozytywnie, natomiast wysokość środków przeznaczonych na kompleksowe
przygotowanie terenów inwestycyjnych wydaje się być niewystarczająca. W obecnej
trudnej sytuacji każde udogodnienie inwestycyjne stanowi olbrzymią szansę dla
ogółu społeczeństwa, które poprzez realizację nowych projektów zyskuje miejsca
pracy, a przedsiębiorcy nowe źródła dochodu. Z tego powodu środki przeznaczone
na to działanie powinny być maksymalnie wysokie. Szczególnie, że jest to jedna
z nielicznych proponowanych form wsparcia, którego bezpośrednimi beneficjentami
będą przedsiębiorcy o najwyższym potencjale rozwojowym.
- B1.1.4.
Efektywność energetyczna i OZE w przedsiębiorstwach – inwestycje o największym
potencjale redukcji gazów cieplarnianych
Proponowana zmiana: alokacja większych środków finansowych
Uzasadnienie: Alokacja
na działanie B.1.1.4 dotyczące efektywności energetycznej w przedsiębiorstwach
na poziomie EUR28m przeczy celowości tego działania i uniemożliwi osiągnięcie
jakichkolwiek wymiernych efektów w przemyśle. Warto zauważyć, że na
termomodernizację szkół przeznaczono niemal siedmiokrotnie więcej środków, niż
na transformację energetyczną przedsiębiorstw.
III. Najpoważniejsze
zidentyfikowane bariery inwestycyjne
(z uwzględnieniem tych, które pojawiły się albo nasiliły podczas
pandemii COViD-19)
Wśród najważniejszych zidentyfikowanych barier
inwestycyjnych wskazać należy:
- Nakładanie na
przedsiębiorców kolejnych obciążeń finansowych.
Szczególnie dotkliwą barierą, z którą mierzą się
przedsiębiorcy są coraz częściej nakładane kolejne obciążania finansowe.
Wskazać tutaj należy szczególnie na projektowane rozwiązania dot. wprowadzenia
podatku od reklam, czy podatku cukrowego, a także rosnące koszty zatrudnienia.
Powyższe propozycje podatkowe w sposób negatywny odbiją się nie tylko na
przedsiębiorcach, ale także konsumentach, którzy będą musieli pokryć te
dodatkowe koszty. Ponadto rządowa polityka obciążania przedsiębiorców kolejnymi
kosztami będzie działać na inwestorów w sposób
odstraszający.
- Niestabilne
otoczenie prawne.
Dużym utrudnieniem, z którym na co dzień stykają
się przedsiębiorcy jest bardzo niestabilne otoczenie prawne. Prawo tworzone
jest obecnie w sposób chaotyczny, często wprowadzane z dnia na dzień, nie dając przedsiębiorcom szansy na odpowiednie przygotowanie
się i uniknięcie ew. strat finansowych. Szczególnie dotkliwe jest to w okresie
pandemii COVID-19 kiedy decyzje władz dot. np. zamknięcia poszczególnych
sektorów gospodarki ogłaszane są z kilkugodzinnym wyprzedzeniem, a akty prawne
stanowiące podstawę tych decyzji często nie są publikowane na bieżąco. Generuje
to wiele chaosu i realnych strat finansowych dla przedsiębiorców i jest
sytuacją, której należałoby unikać w przyszłości.
pełna lista aktualności
|